Wat koop je voor een modelspoorder voor de feestdagen?

Modeltrein onder de kerstboom
Onder de kerstboom hoort nu eenmaal een trein

Weet je nog steeds niet hoe je een cadeau moet kiezen voor een persoon die zich bezighoudt met modeltreinen, dan is dit artikel iets voor je!

Je beste vriend, collega, familielid of gewoon een heel goede buur die dol is op het bouwen van spoorwegmodellen heeft je uitgenodigd voor Sinterklaas, Kerst of gewoon zijn of haar verjaardagsfeestje. Het lijkt dat alles uiterst eenvoudig is en het heel gemakkelijk is om een geschenk te kiezen. Niet dus! “Iets over treinen” – denk je, en dit zijn de juiste gedachten. Maar wat dan precies? Het klinkt eenvoudig en je denkt dat de aankoop van een geschenk kan worden uitgesteld tot het laatste moment. Ons advies? Bereid je voor! Je stelt de aankoop van een ring voor je vriendin hopelijk toch ook niet tot het laatste moment uit? Eerst moet je alles weten over haar voorkeuren, de grootte van de ring zelf, met of zonder steen, wit goud of zilver, enz. enz. En geloof me, dat “iets met treinen” voor de modelbouwer veilig op dezelfde schaal kan worden gewogen als de keuze van een ring voor je geliefde. Ik heb een paar punten die ik zou adviseren om op te letten.

Eerst moet je uitvinden waar de toekomstige ontvanger nu mee bezig is. Bouwt hij (of zij) een spoorweg in de bergen, een historisch station in miniatuur of laat hij zich bijvoorbeeld gewoon meeslepen door foto’s van bijzondere treinen te verzamelen. Op basis van zijn hobby’s kun je al beginnen met kiezen.

Als hij geïnteresseerd is geraakt in de aanleg van een modelspoorbaan, onthoud dan – in dit geval is de grootte (echt) erg belangrijk! Het is heel belangrijk om een trein op de juiste schaal te kopen, anders past deze misschien niet bij de grootte van de modelbaan. Het is ook belangrijk dat het geschenk overeenkomt met het tijdperk dat je vriend probeert te doen herleven in zijn layout. Wees niet bang om te kopen wat de modelspoorder al heeft. Veel modeltreinliefhebbers zijn helemaal niet tegen herhaling.

Lukt het niet veel informatie te verkrijgen over de voorkeuren van de gelukkige? Niets om je zorgen over te maken. Je kunt een algemeen, maar nuttig geschenk geven. Bijvoorbeeld een mand vol accessoires voor het landschap. Een modelspoorbaan bestaat immers niet alleen uit treinen en rails. Verschillende ontwerpen, bomen, auto’s, accessoires helpen de modelspoorbaan mooi te maken.

Als je niet zeker bent over de keuze van accessoires en lay-outs van treinen, kun je een modelspoorder blij maken met een kaartje voor een modelspoorevenement of het (een) spoorwegmuseum. En als je lang hebt nagedacht en het helemaal niet kunt oplossen, kun je je taak eenvoudig verlichten door het de gelukkige te vragen.
En nog belangrijker, vergeet niet een flesje goed humeur mee te nemen!

Voor whimps

Afgelopen week zat ik tijdens de dagelijkse lunch naast een gezelschap waarvan een landelijk bekend journalist de boventoon voerde. Deze man van in de veertig, over duidelijk erg vol van zichzelf, vond het nodig om af te geven op modelspoorliefhebbers. Dit waren volgens hem ‘whimps’. ‘Liever een man met een motor dan een met modeltreinen’, zo dacht hij dat zijn vrouwelijk gezelschap (dames in dezelfde leeftijdscategorie) er over zou denken.

Allereerst wil ik even kwijt dat ik een hekel heb aan mensen die neerkijken op anderen, en al helemaal aan hen die zich beter voelen dan anderen die ze niet kennen. Wat voor journalist ben je überhaupt als je je zo gedraagt?

Maar goed, dat zijn negatieve gedachten, en daar wil ik ook van af. Dus, laten we eens kijken waarom de hobby geschikt is voor iedereen. Sterker, iedereen zou er voordeel aan hebben om een modelspoorder te zijn!

Je leert omgaan met elektrotechniek.  Weet je het verschil tussen gelijk- en wisselstroom? Ampère en voltage? Als modelspoorder leer je het gauw genoeg. En achter de betekenis van kortsluiting kom je ook gauw genoeg. Ga je een stapje verder dan leer je ook nog een solderen, printplaatjes maken, etc. etc. Niet alleen komen deze vaardigheden goed uit in en rond het huis, maar een kind dat later van elektrotechniek zijn of haar vak maakt is zowat zeker van een baan, gezien er een groot gebrek aan techneuten bestaat.

HCC geeft uitleg over digitaal rijden

Je fijne motoriek wordt beter: niet alleen bij het eventueel solderen, maar ook al bij het aanleggen van de spoorbaan en het op de rails plaatsen van de treinen oefen je je oog- hand coördinatie.

Ga je over tot het bouwen van een volledige modelspoorbaan, dan komt daar nog een hoop creativiteit, doorzettingsvermogen, zelfbeheersing en leren plannen bij kijken. Kies je er voor de baan te automatiseren, dan komt daar nog softwarekennis, en eventueel leren programmeren bij. En ook dat zijn allemaal eigenschappen die in het dagelijks leven goed gebruikt kunnen worden.

En het spelen met de treinen dan? Daarbij leer je logistiek te plannen, vooruit te kijken en snel in te grijpen.

Concentratie bij het aansturen van de modelspoorbaan
Concentratie bij het aansturen van de modelspoorbaan

Als dat niet reden genoeg is om te concluderen dat modelspoorders geen whimps zijn, weet ik het ook niet meer. Voorbeelden? Whoopi Goldberg, Rod Steward, Johnny Cash, David Hasselhof, en nog zo wat wereldsterren.

 

Online je banenplan maken

Onlangs werden we benaderd door Fedor van Eldijk met de vraag of we een link naar zijn online banenplan editor wilden plaatsen. Dit vonden we niet alleen een goed idee, we hebben hem ook gevraagd wat meer tekst en uitleg te geven. Dit resulteerde in het volgende stuk van zijn hand:

Er zijn op de markt tal van programma’s die je helpen om je modelbaan te ontwerpen. Veel daarvan werken op Windows, sommigen ook op de Mac. Je installeert ze op je computer en bewaart ook de ontwerpen die je maakt op die computer. Als je je ontwerp aan anderen wil laten zien, maak je een export in de vorm van een plaatje en zet je dat plaatje in een berichtje dat je op een forum plaatst.

TRAX is het eerste ontwerpprogramma voor de modelbaan ‘in de cloud’. Het is een zogenaamd webbased programma: je roept het op als een internetpagina in je browser. Je ontwerp wordt geladen vanaf de centrale TRAX-server en als je klaar bent sla je het ook weer op op die centrale server. Daardoor kun je op elke plaats waar je een computer tot je beschikking hebt met een moderne browser, TRAX gebruiken.

Voorbeeld van een banenplan gemaakt in TRAX

Een moderne browser inderdaad want TRAX maakt gebruik van HTML5, een nieuwe webstandaard waarmee veel meer mogelijk is dan alleen maar wat tekst, plaatjes en formuliervelden. Voor TRAX is met name het zogenaamde Canvas-element van belang. Dit is een element waarmee je op je scherm tekeningen kunt maken en zelfs hele animaties voor spelletjes kunt weergeven. Wees overigens niet ongerust of jouw computer wel zo’n moderne browser heeft, Firefox en Chrome zijn gratis te downloaden.

Omdat TRAX webbased is en dus overal kan worden gebruikt, kun je je ontwerp ook makkelijk aan anderen tonen op een interactieve manier: je maakt niet een statisch plaatje maar met een klein stukje code kun je de TRAXViewer met jouw ontwerp weergeven op je eigen website of via een link op een forum aan anderen tonen. Je bezoekers kunnen dan scrollen door je ontwerp en in- en uitzoomen. Dit is uiteraard leuker en interactiever dan een vast plaatje. Met name bij grotere ontwerpen is een plaatje al snel te klein om alles goed te kunnen bekijken.

Ik maak TRAX in mijn eentje – dat wil zeggen dat veel medemodelspoorhobbyisten me helpen met testen en ideeën – en het is volledig gratis. Ik heb ook nog andere modelspoorprojecten en daarnaast een drukke baan, een gezin en een bloeiende carrière als schrijver dus soms schiet de ontwikkeling niet zo heel erg op. In ieder geval niet naar mijn smaak want ik heb nog veel ideeën voor de toekomst. Zo is het de bedoeling dat je losse modules kan ontwerpen, opslaan en ook weer aan elkaar kan leggen. Zo kun je bijvoorbeeld rijdagen van een modulevereniging voorbereiden en ook weer op de website bezoekers alvast laten zien in welke samenstelling de modules te zien zullen zijn.

Een grote ommissie van veel andere ontwerpprogramma’s vind ik dat de ontwerpen niet direct zijn te gebruiken in programma’s voor digitale modelspoorbesturing. Ik zou zeker in de toekomst TRAX graag uitbreiden met een programma om de modelbaan aan te sturen. En waarom dan niet ook weer met webcams en de interactieve viewer zichtbaar voor bezoekers van je website?

Kortom, teveel ideeën. En te weinig tijd. Ik wil nog een 3D-weergave maken en natuurlijk moet de hele site ook in het Engels beschikbaar zijn. Maar in ieder geval is er alvast de TRAX Editor die behalve alle opgenoemde voordelen ook gewoon een fijn ontwerpprogramma is met een groot aantal railprogramma’s beschikbaar. Dus neem een kijkje op www.traxeditor.com

Fedor van Eldijk is 43 jaar, woont met zijn twee kinderen en vrouw in Amsterdam. Naast een drukke baan als IT Manager en zijn werk aan TRAX is hij bekend als schrijver van absurdistisch werk zoals de bestseller ‘De Alfabetweter’ (De Harmonie 2013), ‘Een Ander Boek’ ( De Harmonie 2012) en ‘Een Normaal Boek’ (Prometheus 2006) dat hij schreef met Ronald Snijders. De Alfabetweter verscheen ook als vaste rubriek in De Volkskrant. Fedor schreef verder voor het radiofictieprogramma ‘Binnenland 1’ (VPRO 2007/8) en ‘De Staat van Verwarring’ (VPRO 2007)

Online winkels

Helaas komt het steeds vaker voor dat mensen online worden opgelicht. Ook bij de modelspoorhobby komt dit helaas voor. Het gaat hier om de websites Modelbouwhetspoor.nl, Modelbouwdekombuis.nl en panzermodelbouw.com.

Let dus goed op als je wat wil gaan kopen. Hier vind je het een en ander aan tips over online winkelen.
Kijk voordat je iets besteld of je kunt achterhalen wie of welk bedrijf achter de winkel zit en google op die naam om te zien of er eerder klachten zijn geweest. Kijk of het bedrijf geregistreerd staat bij de Kamer van Koophandel. En, uiteindelijk, zo je kunt, betaal met een creditcard. Die aankopen zijn immers verzekerd.
Nou kan het voorkomen dat je een unieke trein wilt kopen. Reserveer deze dan en koop eerst iets kleins, als je weinig vertrouwen in de leverancier hebt. Als je dan het schip in gaat ben je niet meteen heel veel geld kwijt.

Zeker met de aankomende feestdagen is het belangrijk hier op te letten, het is ook voor oplichters de ideale tijd om toe te slaan!

Mocht je toch nog opgelicht worden, doe dan aangifte bij de politie.